Groen gas biedt koppelkansen voor de verduurzaming van afvalverwerking en veehouderij, en klimaatneutrale warmtevoorziening van de gebouwde omgeving, glastuinbouw en industrie. En we benutten ermee onze bestaande infrastructuur van gasnet en -opslag. De manier waarop we in Nederland de gasbelasting hebben ingericht, werkt echter niet mee.
Dat bleek uit een webinar dat Liberaal Groen hier woensdagavond 23 april over organiseerde samen met het thematisch netwerk LNV. Met dit webinar gaven de twee netwerken vervolg aan de discussie die de TeldersStichting in maart aanzwengelde over liberale belastinghervorming. (Lees hier onze terugblik op hun event.)
Jasper de Vries, sinds januari bestuurslid Energie van Liberaal Groen, leidde het webinar in met een beschrijving van wat groen gas is en de verschillende manieren waarop het kan worden gemaakt. Als adviseur energietransitie bij het Wetterskip Fryslân heeft hij hier in het dagelijks leven ervaring mee.
Silvio Erkens, die namens de VVD het woord voert op energie en klimaat in de Tweede Kamer, benadrukte het belang van de glastuinbouw voor Nederland en lichtte zijn inzet toe om overregulering en dubbele beprijzing van de sector te voorkomen.
Glastuinbouw
Dat dit dreigt, vertelde Alexander Formsma, beleidsspecialist energie en klimaat van Glastuinbouw Nederland. Tuinders dachten duidelijkheid te hebben voor de lange termijn dankzij het Convenant energietransitie glastuinbouw 2022-2030. Hierin sprak de glastuinbouw af om met een eigen CO₂-sectorsysteem in 2040 – dus tien jaar voor andere sectoren – klimaatneutraal te worden. Een bijmengverplichting voor groen gas voegt lasten toe. Ook brengt het kabinet de glastuinbouw onder ETS2, het nieuwe stelsel voor emissiereductie in Europa.
De glastuinbouw verliest al een verlaagd tarief in de gasbelasting en de vrijstelling voor warmtekrachtkoppelingen, waarmee de sector eigen energie produceert en elektriciteit teruglevert aan het net. Glastuinbouw Nederland raamt de meerkosten van een bijmengverplichting voor groen gas op 12 eurocent per kuub en de meerkosten van ETS2 op 10 tot 15 eurocent; bij elkaar een lastenverzwaring die twee keer zo hoog is als nodig om de klimaatdoelen te halen.
Het kabinet stelt compensatie voor tuinders in het vooruitzicht om de lasten weer gelijk te trekken, maar dat is toch dubbel werk? hield Formsma ons voor. Een CO₂- of klimaatcomponent in de energiebelasting zou een bijmengverplichting behapbaarder kunnen maken.
Europese regelgeving
Mick Knops, senior associate bij advocaten Loyens & Loeff, waar hij is gespecialiseerd in de energiesector, waaronder energiebelastingen en mijnbouwheffingen, ging dieper in op de Nederlandse gasbelasting en wat Europa van Nederland verwacht onder ETS2.
De degressieve Nederlandse gasbelasting belast grootverbruikers procentueel minder dan het midden- en kleinbedrijf en huishoudens. Er is geen fiscale prikkel om van grijs naar groen gas over te gaan, want de belasting maakt dat onderscheid nog niet. Andere EU-lidstaten, zoals Duitsland, doen dat wel. De Europese Commissie stelt ook voor om zo’n onderscheid aan te brengen in een nieuwe EU-richtlijn energiebelastingen. Daarin wordt onder meer een minimumtarief voor energiebelastingen gereguleerd. Nederland zit daar ver boven.
Voor fossiele brandstoffen die nog niet onder het Europese emissiehandelssysteem ETS vallen, zoals de verwarming van gebouwen en wegvervoer, komt in 2027 ETS2. Lidstaten mogen zelf kiezen of ze land- en tuinbouw en visserij wel of niet onder ETS2 voegen. Nederland kiest er vooralsnog voor om landbouw en visserij van ETS2 uit te zonderen, maar de glastuinbouw wel op te nemen. Daarmee wordt het CO₂-systeem van de sector zelf alweer binnen een paar jaar overbodig.